Chirurgie en watervallen

Hallo!!

Het is alweer een tijdje geleden dat ik wat van me heb laten horen. Zoals jullie vast al verwacht hadden, lag dat inderdaad aan de internetverbinding die er een paar dagen uit lag in het dorp.

Vorige week heb ik de hele week op de chirurgie meegelopen. Dit is een erg drukke afdeling, waar patiënten met de meest vieze wonden en ernstige breuken liggen. De patiënten zijn goed in te delen in een aantal categorieën. De meeste patiënten hebben één of andere botbreuk, meestal van het been. In bijna alle gevallen zijn deze breuken veroorzaakt door ongelukken met boda-boda’s. Soms zijn het de bestuurders zelf, maar ook vaak genoeg treft het toevallige voorbijgangers die door een onbenullige bestuurder zijn aangereden. Vorige week zag ik een oudere vrouw die ook aangereden was door een boda-boda. Haar been lag in een erg vreemde positie onder haar en ze had erg veel pijn. Zelf had ze geen geld om de operatie te betalen, maar ze had met de bestuurder van de boda-boda afgesproken dat hij haar operatie zou betalen. Tot op gisteren lag de mevrouw nog in exact dezelfde positie in bed, met het been scheef onder haar. De bestuurder was nog steeds niet op komen dagen met het geld…

De tweede categorie patiënten bestaat uit mensen met vieze wonden en met ledematen die half aan het afsterven zijn. Wederom gaat het meestal om de voet. De meeste patiënten hebben diabetes en nemen hun medicatie niet trouw in. Zo nemen sommige patiënten alleen bij klachten hun medicatie en dan soms 3 weken weer niet. Doordat veel van deze mensen ook op blote voeten of kapotte schoenen lopen, ontstaan er snel wondjes op de voeten. Door de diabetes genezen deze niet goed en worden ze steeds maar groter. Dit resulteert soms in een voet waarbij je recht op het bot kan kijken en waar de pus rijkelijk stroomt. Bij de meeste patiënten moet deze voet geamputeerd worden, mits ze genoeg geld voor de operatie hebben. Dit is namelijk nog een aardig bedrag, zo’n 150-200 euro. De meeste patiënten kunnen dit helaas niet veroorloven.

De derde groep patiënten grijpt mij het meeste aan. Dit zijn de patiënten met een ontsteking van het bot, osteomyelitis. Deze ontsteking kan in acute vorm of in chronische vorm voorkomen. Dit is een ziekte die je alleen ziet in ontwikkelingslanden, alle patiënten zijn namelijk chronisch ondervoed. Doordat ze in een voortdurende staat van ondervoeding leven, wordt het lichaam kwetsbaar voor dergelijke ontstekingen. De meeste patiënten zijn kinderen, die vaak enorm veel pijn lijden. Door de ontsteking in het bot, wordt het bot als het ware weggevreten. Na een poos ontstaat er echter nieuw bot, wat je op de röntgenfoto mooi kan zien. Op het moment dat dit nieuwe bot ontstaat, moet de operatie plaatsvinden. Al het ‘dode’ bot wordt verwijderd en het nieuwe bot laat je zitten. Na enkele maanden heeft het nieuwe bot al het oude, dode bot vervangen. Deze maanden worden echter gekenmerkt door veel pijn en fysiotherapie. Helaas gebruiken ze hier ook niet van die goede pijnmedicatie zoals wij in Nederland gewend zijn. Zodra de kinderen de dokter al zien aankomen, beginnen ze soms al met huilen. Voor hun staat de dokter gelijk aan pijn. Hartverscheurend om te zien.

De operatiekamer is ook een avontuur op zich. Zo mooi uitgerust als onze ok’s zijn, zo oud en vies zijn deze. Praktisch alles wat in de ok staat is verroest en vaak functioneert het ook niet meer helemaal goed. De boor die gebruikt wordt om pinnen in het bot te zetten bij botbreuken, is een mooie bouwboor van de Gamma.
Soms echter hebben ze wel erg mooi, nieuw materiaal, maar wordt dat helemaal niet gebruikt. Zo hielp ik vorige week bij de amputatie van een been. Een brander om kleine bloedinkjes dicht te branden lag al klaar, maar toch kozen ze ervoor om alle bloedingen met hechtdraad dicht te maken. Een tijdrovend karwei!
Gedurende deze operatie was het onder andere mijn taak om het been omhoog te houden. Op het moment dat het laatste stukje bot werd doorgezaagd, stond ik ineens met een enorm been in mijn handen. Ik stond wat onwennig en moest een aantal keer vragen waar ik het been moest laten. Op een gegeven moment nam de verpleegkundige het been uit mijn handen en liep de ok uit. Mick, die toevallig ook aanwezig was, snelde erachteraan en kon zien hoe het been in de gewone prullenbak belandde.

Vorige week heb ik ook nog bij een spoedsectio geassisteerd. De moeder van het kindje werd tijdens het persen erg naar en ze kwamen erachter dat het hartje van het kind minder krachtige klopte. In Nederland zou dat kindje er binnen 10 minuten uit gehaald zijn met een keizersnede, hier werd eerst in alle rust even bijgepraat voordat met in actie kwam. Een dik uur na de aankondiging waren de arts en assistenten eindelijk zover om te beginnen met de keizersnede. Ondanks een aantal keer vragen of we niet moesten haasten, werd er nog steeds in alle rust gewerkt. De moeder werd intussen steeds slechter, met hoge hartslag en ze zweette enorm.
Zodra de incisie was gezet, zagen we meteen dat de baarmoeder tijdens de bevalling gescheurd was. Die vrouw moet enorm veel pijn hebben gehad. Het kindje werd op dat moment al als verloren beschouwd. Zodra we het kindje uit de buik haalden, legde ik mijn hand op de borst van de baby en ik voelde dat het hartje wel degelijk klopt. Eerst geloofden de artsen mij niet, maar uiteindelijk kwamen ze toch in actie. Na 10 minuten beademen kwam er gelukkig eindelijk wat geluid uit de baby.
Dit is de meest verschrikkelijke operatie waar ik ooit bij ben geweest, ik heb voortdurend met tranen in mijn ogen gestaan. Terwijl ik de wond aan het hechten was, zei de dokter: ‘Dit was een mooie dag, we hebben vandaag een moeder en een kindje gered.’

Vrijdag hebben we het ziekenhuis samen met Kate even verlaten om een weekendje te relaxen en te wandelen bij de Sipi watervallen. De weg daarheen was al erg bijzonder. We zaten in een prima taxibusje, maar werden na 10 minuten al staande gehouden door de verkeerspolitie in smetteloos witte uniformen. De bestuurder bleek de belasting niet betaald te hebben, dus werd het busje in beslag genomen en stonden wij letterlijk en figuurlijk op straat. Gelukkig kwam niet veel later een ander busje langsrijden en konden we onze weg vervolgen. Eenmaal aangekomen in Sipi bij het guesthouse dat we besproken hadden, was het wederom een complete verassing dat we aankwamen. Gelukkig konden er nog wat huisjes vrijgemaakt worden voor ons, met prachtige uitzicht op de watervallen! Daar hebben we ook kennis gemaakt met Ken, een vriend van Kate die internist is in een groot ziekenhuis in Kampala. Hij heeft ons beloofd om ons in onze laatste week rond te leiden in dit ziekenhuis met 1000-2000 bedden.
Vrijdagmiddag hebben we een koffietoer gemaakt en hebben we gezien hoe de koffie geplukt en verwerkt wordt. Uiteraard hebben we deze heerlijke koffie ook zelf even geproefd!
Zaterdag hebben we ons eindelijk weer eens in het zweet gewerkt tijdens een 5,5 uur durende wandeling naar de top van de 3 watervallen. Het pad leidde over steile ladders, rotsige paadjes en glibberige rotsen. Soms erg zwaar, maar het geweldige uitzicht maakte alles helemaal goed! Op de terugweg hebben we nog het lokale maïsbier geproefd. Dit ziet er een beetje uit als braaksel en ik moet zeggen dat het eigenlijk ook zo smaakte. Geen groot succes dus..

Zondag hebben we met wat spierpijn rijker, onze weg weer naar Kumi vervolgd. Ongeveer 200 meter voor Kumi werd er een geboeide gevangene met bewaker ons taxibusje in geleid. Erg bijzonder!
In verband met overboeken van het guesthouse bij het ziekenhuis moesten we dit helaas verlaten, maar het voordeel is dat we nu in een prachtige hotel zitten in Kumi met, als het af en toe doet, zelfs wifi. Uiteraard was dit hotel ietwat boven ons budget, maar door de goede onderhandeling van Foppie en mij hebben we 20% van de prijs af weten te praten.

Maandag zijn mijn ouders en Wieke ook gearriveerd in Kumi. Enorm leuk om gezellig bij te kletsen en verhalen uit te wisselen! Gisteren heb ik ze het ziekenhuis laten zien, waar ze hartelijk verwelkomt werden. Ook hebben we Patrick weer gezien, het ondervoede jongentje. Hij ziet er al iets beter uit gelukkig, maar hij heeft, net als de andere kinderen uit het dorp, nog een lange weg te gaan.

’s Middags hebben Foppie en ik onze Afrikaanse jurken opgehaald bij de naaister. Na nog wat extra aanpassingen, zijn de kleren nu echt perfect! Komende zaterdag is het nationale vrouwendag in Oeganda, met de nationale viering in Kumi. Zelfs de president komt! Samen met de verpleegkundigen uit het ziekenhuis, gaan Foppie, Kate en ik een veel te hoog liedje zingen met bijzondere dansjes erbij. Dan kunnen we de mooie Afrikaanse jurken goed gebruiken!

Liefs Merel